အာကာသသွ်တၱရ ႏွင့္ အိႏၵိယနကၡတၱ (၃)

ဘာ့ေၾကာင့္ နကၡတ္ေဗဒင္က အိႏၵိယမွာ အျမစ္တြယ္ရတာလဲ

ေအဒီ ၄၅၀ ခန္႔က ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ Aryavhata ဟာ အိႏၵိယ အာကာသသွ်တၱရမွာ အရွည္ၾကာဆံုးနာမည္ေက်ာ္ခဲ့အစြမ္းအစရွိသူျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ နကၡတ္ေဗဒင္ေပၚ မွီျငမ္းအလုပ္လုပ္ျခင္း မရွိခဲ့ပါ။ ေနၾကတ္လၾကတ္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို ရွင္းျပဖို႔ ဘာစြမ္းအားဘာလွ်ိဳ႕၀ွက္မႈမွလည္း မရွာေဖြ မစူးစမ္းခဲ့ပါ။

မွတ္ခ်က္။ ။အာကာသသွ်တၱဆိုတာ ေနလၾကယ္ၿဂိဳဟ္ေတြကိုေလ့လာတာျဖစ္ၿပီး လူတစ္ေယာက္ကံၾကမၼာနဲ႔ ေရာေထြးမယူဆတဲ့ ပညာျဖစ္ပါတယ္။ လေပၚလူေရာက္ေစတာ အာကာသသွ်တၱရ astronomy ပညာပါ။

သူ႔အလုပ္မွာဆိုရင္ လမင္းက ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္လို႔ ေနဘယ္လိုၾကပ္တယ္ဆိုတာေတြရွင္းျပပါတယ္။ ရာဟုနဲ႔ကိတ္ ဒ႑ာရီမ်ိဳးေတာင္ မထည့္ပါဘူး။ ဒါေတာင္မွ ဘာလို႔ အိႏၵိယမွာ နကၡတ္ေဗဒင္ အစြဲၾကီးစြဲသြားတာလဲ …

Aryabhatiya

၄၉၉ ေအဒီ အေခ်ာသတ္ခဲ့တဲ့ Aryabhatiya ရဲ႕ အလုပ္ေတြမွာဆိုရင္
(၁) ကမၻာကေနကိုပတ္တာထက္၊ တစ္ေန႔တာမွာ (မိမိ၀န္ရိုးေပၚ) လည္ပတ္ေနတာေတြ၊
(၂) ကမၻာ့ေျမမ်က္ႏွာျပင္ေပၚကေန အရာ၀တၱဳေတြလြင့္ထြက္မသြားေစတဲ့ ေျမဆြဲအားသီအိုေတြ၊
(၃) ကမၻာ့ေျမမ်က္ႏွာျပင္ေပၚကအရာ၀တၱဳေတြရဲ႕ “အေပၚ” နဲ႔ “ေအာက္” အေခၚအေ၀ၚေျပာင္းလဲႏိုင္မႈအေပၚ သတိျပဳမႈေတြ၊
(၄) ေနၾကတ္လၾကတ္ျခင္းတို႔ရွင္းလင္းရာမွာ ကမၻာအရိပ္လေပၚထင္တာ၊ လအရိပ္ေနေပၚထင္တာစတဲ့ အခ်က္အသံုးျပဳတာ စသည္ျဖင့္ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။

Aryabhat ကာလ

ဒီကာလမွာ Aryabhata နဲ႔ သူ႔ေနာက္လိုက္ေတြ ဟာ ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္းေတြတင္မကပဲ ဆန္းခ်ီအရပ္က ဗုဒၶဘာသာဘုရားေက်ာင္းေတြ Nalanda နဲ႔ Nagarjundafhonda စတဲ့ တကၠသိုလ္ေတြတိုင္ စိမ့္၀င္ေနထိုင္ၾကပါတယ္။ ဒီကာလဟာ ဂ်ိမ္း၊ ဗုဒၶဘာသာ၊ ဟိႏၵဴ ဘာသာတရားေတြၾကား သာသာေရးဆိုင္ရာေတြးေတာညိွႏႈိင္းမႈေတြ နားလည္မႈေတြရတာေၾကာင့္ global ideas ဖြ႔ံၿဖိဳးရာကာလ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ဟိႏၵဴ၀ါဒ ျပန္႔ပြားလာျခင္း

မၾကာမီမွာပဲ အိႏၵိယအစိတ္အပိုင္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဟိႏၵဴအေရးပါလာပါတယ္။ ဇာတ္နိမ့္ဇာတ္ျမင့္ခြဲျခားမႈေတြ ပိုမိုအေရးပါလာပါတယ္။ နည္းပညာသိပၸံမ်ားဟာလည္း တိုးရႈိးတိမ္ျမဳပါေပ်ာက္ကြယ္ကုန္ပါတယ္။ အသစ္ေတြးတာ တီထြင္တာေတြဆိုတာ မရွိလာေတာ့ပါ။
ဆက္လက္တင္ျပေပးပါမယ္ခင္ဗ်ာ။

အာကာသသွ်တၱရပညာရပ္ တိုက္ခိုက္ခံရ

Aryabhatta ကဲ႔သို႔ သိပၸံပညာရွင္ေတြဟာ အတိုက္အခိုက္ခံရပါတယ္။ Jyotrivids လို႔ ေခၚေ၀ၚၾကတဲ့ အာကာသသွ်တၱရ ပညာရွင္မ်ားဟာလည္း မေကာင္းသတင္း မတရားသင္း ေၾကညာခံရပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ျဗဟၼဏေတြဟာ Jyotirvidya ဆိုတဲ့ အာကာသသွ်တၱရေလ့လာသူမ်ား အျဖစ္မွသည္ Daivaidnyas ဆိုတဲ့ ၾကယ္ေတြေလ့လာၿပီး လူ႔ကံၾကမၼာသိသူ၊ အနာဂတ္ကို ေဟာႏိုင္သူမ်ားလို႔ နာမည္ေျပာင္းလဲ သံုးလာၾကရပါေတာ့တယ္။

Brahmasiddhanta က ေျပာပါတယ္ “တစ္ခ်ိဳ႕လူေတြကေတာ့ ေနၾကတ္လၾကတ္တာေတြဟာ နတ္ဘုရားေၾကာင့္မဟုတ္ဘူးလို႔ထင္ၾကပါတယ္။ Varahamihira , Shrishena (ခရစ္စတီးနား) Aryabhaya နဲ႔ Vishnuchandra တို႔ဟာ ေနၾကတ္လၾကတ္တာဟာ နတ္ဘုရားေၾကာင့္ျဖစ္တာမဟုတ္၊ လအရိပ္ေနအရိပ္ေၾကာင့္သာလို႔ (အစဥ္အလာကို ေဖါက္ဖ်က္) လက္ခံထားၾကပါတယ္။”

မွတ္ခ်က္။ ။ Brahmasiddhanta နာမည္နဲ႔ ရွာေဖြၾကည့္တဲ့အခါ Brahmasphuta-siddhanta ဆိုတဲ့ နာမည္ေတြ႔ရၿပီး သူကေတာ့ AD 628 ခန္႔မွာ ေပၚေပါက္ခဲ့ၿပီး၊ သုညနဲ႔ပတ္သတ္တဲ့ အေတြးေတြ၊ (ဥပမာ သုညကို သုညနဲ႔စားရင္) အႏႈတ္အေပါင္းသဘာ၀၊ square root တြက္ပံု၊ linear quadratic နဲ႔ series သေဘာတရားေတြ ေရးသားျပဳစုခဲ့တယ္လို႔သိရပါတယ္။ အေသးစိတ္ ဖတ္ရႈႏိုင္ရန္ http://en.wikipedia.org/wiki/Brahmasphutasiddhanta